Fréttir

Ráðstefna Félags héraðsskjalavarða á Íslandi sem haldin er í Rósenborg gekk vel fyrir sig í dag, þar kom margt fróðlegt, gagnlegt og skemmtilegt fram sem fundarmenn taka heim með sér. Fjallað var um skjalavörslu grunnskólanna, ljósmyndaskráningu á söfnunum, sameiginleg söfnunarátök, aðfangaskráningu og rannsóknir á skjalasöfnunum svo nokkuð sé nefnt.

Sýningin fólkið í kaupstaðnum hefur nú staðið í tæpan mánuð og hlotið talsverða athygli og hefur því verið ákveðið að framlengja hana út septembermánuð. Á sýningunni er tekið fyrir, eins og áður hefur komið fram, fólkið sem bjó á Akureyri árið 1862, þegar bærinn fékk kaupstaðarréttindin. Hér að neðan má sjá dæmi um hvernig hver íbúi fær sína umfjöllun, þar sem gerð er grein fyrir ætt og uppruna, hjúskaparstöðu og börnum. Hvert hús fær því e.t.v. mörg svona blöð, allt eftir íbúafjölda hvers fyrir sig.

Hitaveita Akureyrar var stofnuð árið 1977 en í nóvember það ár var heitu vatni hleypt á fyrsta húsið með formlegum hætti.  Húsið var Dvalarheimilið Hlíð.  Áhugi á að nýta jarðhita til húshitunar á Akureyri var alls ekki nýr en árið 1939 var skipuð nefnd til að veita forstöðu nauðsynlegum rannsóknum til undirbúning hitaveitu.  Nefndin starfaði til 1944 ef marka má fundargerðabókina.

Neil Armstrong varð fyrstur manna til þess að stíga á tunglið í júlí 1969.  Hann lést 25. ágúst síðast liðinn, mitt í hátíðahöldum Akureyringa vegna 150 ára afmælis kaupstaðarins.  Armstrong kom í hópi geimfara til Íslands sumarið 1967 og tók létta æfingu í jarðfræðirannsóknum á Öskju-svæðinu enda hafi Geimferðastofnun Bandaríkjanna komist að þeirri niðurstöðu að landslag á hálendi Íslands væri mjög svipað því sem væri á tunglinu.

Reglugjörð um að gjöra verslunarstaðinn Akureyri að kaupstað, og um stjórn bæjarmálefna þar, var prentuð á íslensku og dönsku hjá J.H. Schultz í Kaupmannahöfn 1862. Hér á eftir eru sýnishorn úr reglugerðinni.

Í dag, föstudaginn 24. ágúst  hefst sýning Héraðsskjalasafnsins á Akureyri, Fólkið í kaupstaðnum, en hún er sett upp í tilefni af 150 ára afmæli Akureyrarkaupstaðar. Sýningin samanstendur af skjölum, myndum og ættfræðiupplýsingum og nú gefst tækifæri til að athuga hvort einhver af forfeðrum, formæðrum eða ættingjum er meðal þessara fyrstu kaupstaðarbúa, sem reyndar voru 290 manns. Skjalaverðir aðstoða við leit ættfræðiupplýsinga. Sóknarmannatal Hrafnagilssóknar 31.12.1862 er lagt til grundvallar í sýningunni, íbúum  á Akureyri eru gerð skil þannig að sérhver maður hvort sem hann er fullorðinn eða barn fær ættfræðilega umfjöllun þar sem tilgreindir eru foreldrar, makar og börn.

Í manntali í Hrafnagilssókn 31.12. 1862 má sjá hverjir bjuggu á Akureyri þegar bærinn fékk kaupstaðarréttindin. Húsin eru númeruð og byrjað er að taka manntal í húsi númer 1 syðst í Fjörunni. Hver fjölskylda fær síðan bókstaf aftan við númerið til aðgreiningar. Sum húsin fengu nöfn og voru gjarnan kennd við eigendur, svo sem Salbjargarbær, Indriðahús, Arabía, Davíðsbær o.s.frv. Föstudaginn 24. ágúst verður opnuð sýning á Héraðsskjalasafninu, Brekkugötu 17 og ber hún nafnið Fólkið í kaupstaðnum.

Í tilefni af 150 ára afmæli Akureyrarkaupstaðar er í gangi verkefni sem snýr að því að endurskapa þéttbýlisstaðinn eins og hann leit út 29. ágúst 1862. Um er að ræða samvinnuverkefni Arnars Birgis Ólafssonar landslagsarkitekts og Brynjars Karls Óttarssonar sem heldur úti Grenndargralinu. Verkefnið er unnið í samvinnu við Akureyrarkaupstað en Minjasafnið á Akureyri og Héraðsskjalasafnið á Akureyri hafa aðstoðað við heimildaleit.

Haustið 1913 var bóndinn á Hesjuvöllum, Vilhjálmur Jónasson, kallaður á fund vatnsveitunefndar sem gerði honum tilboð. Hvað fyndist Vilhjálmi um að fá 325 krónur í eitt skipti fyrir öll fyrir vatnsréttindin í landi Hesjuvalla?

Þegar Akureyri fékk kaupstaðarréttindin bjó Salbjörg Pálsdóttir í næst innsta húsinu í Fjörunni, ásamt Jóhanni syni sínum.  Húsið var við hana kennt (Salbjargarbær) og var stærra en húsin í kring en íbúarnir voru 12 árið 1862.  Salbjörg fæddist 3. nóvember 1802.  Foreldrar hennar, Páll Guðmundsson og Ingibjörg Hallgrímsdóttir, bjuggu þá á Þórustöðum í Öngulsstaðahreppi. Salbjörg var í vinnumennsku á Þverá Öngulsstaðahreppi árið 1835, hjá Guðrúnu systur sinni og manni hennar en 1840 var hún komin til Akureyrar, vinnukona hjá Þórunni Nikulásdóttur ekkju.